Kişilik yapısı bireye özgü ve biriciktir ancak bazı benzerlikler nedeniyle kişilik yapıları bazı kategorilere ayrılmıştır. B kümesi kişilik gruplarından olan Borderline (sınır, hudut) kişilik yapılanması her kişide görünen bir yapıdır.

Borderline kişilik örgütlenmesinde bazı davranış kalıpları vardır. Bunlar DSM 5’de (Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı) şu şekilde sıralanmıştır:

1- Terk edilmekten kaçınmak için çılgınca çaba gösterme.

2- Gözünde aşırı büyütme ve yerin dibine sokma uçları arasında giden, tutarsız ve gergin kişiler arası ilişkiler.

3-Kimlik karmaşası.

4- Kendine kötülüğü dokunacak en az iki dürtüsellik (para harcama, cinsellik, madde kötüye kullanımı, güvensiz araç kullanma vb.).

5- Yineleyici intihar davranışları, girişimleri ya da göz korkutmalar.

6- Duygulanımda tutarsızlık.

7- Süreğen bir boşluk duygusu.

8- Uygunsuz yoğun öfke, öfke denetiminde güçlük.

9- Zorlanmayla ilişkili gelip geçici kuşkucu düşünceler ya da ağır çözülme belirtileri.

Bu dokuz maddeden 5 tanesi veya daha fazlasının olması durumunda bireye ‘Borderline Kişilik Bozukluğu’ tanısı koyulur. Elbette tanı koyan kişilerin ruh sağlığı alanında uzmanlıklarını almış bireylerin olması gerekir.

    Borderline kişilik bozukluğunun görülme sıklığı üzerine birçok araştırma yapılsa da genel kanı %2’dir. Kadınlarda erkeklere göre iki kat daha fazla görülür. Kişilik bozukluğunun yanında yukarıdaki beş özelliği olmasa da buradaki birkaç özelliği taşıyan bireylere ‘Borderline Kişilik Örgütlenmesi’ ne sahip birey denir. Borderline kişilik örgütlenmesinin de toplumda görülmesi %20’dir.

Borderline Kişilik Özellikleri ve Borderline Aşk

    Beş kişiden birinin Borderline (preödipal) seviye olması hayatımızın bir döneminde Borderline kişilik örgütlenmesine sahip insanlarla ilişki kurma olasılığımız oldukça yüksektir. Yani toplumdaki hemen hemen herkesin hayatında bir Borderline kişilik örgütlenmesinin yansıması bulunur. Bu makalemizde de Borderline kişilik örgütlenmesinin aşk ilişkisini açıklamaya çalışacağım.

    Borderline kişilik örgütlenmesinin en temel özelliği iyi kötü bölmesi yapmasıdır. Bazı kişileri veya nesneleri uçlarda sevip uçlarda nefret edebilirler. Yani ilişkide sınır yoktur. Tanıdıkları kişilere karşı aşırı bir sevgi gösterip dünyanın en iyi eşi, sevgilisi, annesi, babası, arkadaşı gibi düşündükleri dönemler geçirebilirler. Ancak bu durum kalıcı değildir. Bir zaman sonra bu durum değişecek ve karşısındaki nesneyi (kişi, kurum vb.) iyi bölmesinden çıkarıp kötü bölme yerine koyacaktır.

    İşte Borderline kişilik örgütlenmesine sahip bireylerin hayatları bu şekilde geçer devamlı olarak karşısındaki nesnenin konumu, değeri ve önemi gibi kavramlarda sorunlar yaşar. Nesnenin konumu ile ilgili hayat boyu bir mücadelesi vardır. Bunu ayarlayamadığı gibi karşı tarafında ayarlamasına izin vermez ve yoğun bir çatışma oluşur.

    Borderline kişilik örgütlenmesine sahip birey yalnız kalmaktan, terk edilmekten çok fazla endişe duyar ve bu endişeye kapılmamak için çok fazlaca çaba gösterebilir. İlişkileri kötü giden bir çiftin ilişkisi kopma noktasına geldiğinde bu ayrılmanın getireceği yalnızlık korkusuna karşı aşırı bir çaba içine gidererek ayrılmamak için çabalayabilir ve tüm ilkelerini, değerlerini ve kişiliğini göz ardı edebilir. Yalnız kalmak istemediği için sürekli günlük anlık ilişkiler kurabilir ve kurduğu bu ilişkiler onu yalnızlık hissinden uzaklaştırır. Kurulan bu ilişkiler gerçeklikten ve derinlikten uzaktır. Borderline kişilik örgütlenmeye sahip bir birey diğer kişilere ilk görüşmede oldukça fazla bilgi verirler. Hayatlarının birçok anını ve duygularını kısa sürede karşısındaki bireye anlatır. Yaşadığı sınır sorunları ilişkinin kurulum aşamasında onu koruyacak sınırı da koymayı beceremez.

    İlişki içinde yeri geldiğinde aşırı fedakârlık yapmaktan çekinmeyen bir Borderline birey, partnerinde sevmediği herhangi bir kötülük gördüğü zaman ise tüm gemileri yakacak ve ilişkiyi yıpratacak eylemlerden kaçınmayacaktır.

    Borderline bireyin partneri olmanın zorlukları hayatın her alanında kendini gösterir.

• Arkadaş ilişkileri 
• Sosyal paylaşımlar
• Hobiler
• Aile ilişkileri vb.

Yukarıdaki konulara benzer ilişkilerdeki tutarsız istekler hem bireyi hem de çevresini olumsuz etkiler. Bu talepler sonucu ciddi ilişki problemleri yaşanır. Kaybedilen arkadaşlar, değişen sosyal çevre ve yıpranan hayat bu kişilerle yaşanan ilişkinin bedeli olabilir. O arkadaşın ile görüşmeni istemiyorum, ailendeki insanların hepsi kötü onları hayatımızda istemiyorum, o dediğim yerlere gitmeyeceksin gibi istekler sıkça dile getirilir.

Tüm bu tutarsızlıklardan kurtulmanın tek yolu psikoterapi almaktır. Terapi hem Borderline kişiye hem de Borderline kişinin partnerine katkı sağlayacaktır. Bu kişilerle yaşanan ilişkilere çift psikoterapisi yeterli katkıyı vermez. Çünkü Borderline kişilik bozukluğu bir kişilik yapısıdır. Bu kişilik yapısının değişmesi ancak bireysel psikoterapi ile sağlanabilir. Partnerin psikoterapi alması ile bu ilişki dinamiği içindeki rolünü anlamasına ve durumla başa çıkma becerisine katkı sağlar.

Borderline birey psikoterapi almadığı sürece hayatındaki bu çift kutuplu düşünceler sürekli yer değiştirerek ona eşlik eder. Eşini bir gün dünyanın en iyi insanı sınıflandırmasına koyarken diğer gün dünyanın en kötü bireyi yapabilir. Bu ilişki dinamiği psikoterapi alınmadığı sürece devam eder. Bu nedenle psikoterapi almak Borderline kişilik örgütlenmesine sahip birey için büyük önem taşır.

Ailesinde Borderline kişilik Bozukluğu Olan Birey

Borderline kişilik örgütlenmesinin toplumda görülme sıklığının %20 olduğunu daha önce belirtmiştik. Bu yüzde her beş kişiden birinin Borderline olduğunu gösterdiğine göre ailemizde ve yakınlarımızda bu tarz kişileri görmek hiç zor olmayacaktır.

Aile bağları insanın kolay kolay kopamadığı ve yerine bir şeyi koymanın da oldukça güç olduğu bir bağdır. Borderline kişiliklerin olduğu aile yapıları sürekli kaos içinde, tutarsız, dengesiz ve yorucu bir hal alır. Aile içindeki bireylerin birbirleriyle ya da tümden bozulmasına neden olur.

Sürekli aile içi kavgalar, akrabalarla yaşanan uyumsuzluklar, bitmek bilmeyen saldırganlık ve dengesizlik Borderline kişilik bozukluğunun aile ilişkilerinde yaygın görülen bir tablodur. Borderline kişilik örgütlenmesi anne çocuk arasındaki ilişkiye dayandığını da düşünürsek bu durumun kuşaklar arası geçiş gösterdiği ve nesiller boyu devam edebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Borderline bireyleri sosyal anlamda beslemek gerekir duygusal açıdan zaman zaman kendilerini yoksun ve yetersiz hissedebilirler bu yüzden ilgili oldukları alanda onlara destek vermek onlara iyi gelecektir. Ne tam anlamıyla sıkılmak isterler, ne bırakılmak. Ancak kendilerinde sık duygu değişikliği olur. Sizden onunla eş zamanlı duygu durumunun tersini yaşamanızı beklerler. Öfkeliyken sakin olmanızı, sakinken öfkeli bu patolojik bir durumdur. Kendi duygularını kendine karşı ifade edemezken, karşısındaki insanın bunu anlamasını ve çözmesini bekleme tutumuna girilmesi Borderline Kişilik Bozukluğunda sıkça görülebilen bir tablodur.

Borderline birini sevmek yoğun sabır ve emek gerektiren bir durumdur. Zamanla seven kişide de Borderline (uçlarda yaşanan düşünceler, tamamen kötü, tamamen iyi) düşünceler görülmeye başlanacaktır. Bu durumlarla nasıl başa çıkılabileceği için bir uzman ile görüşmek oldukça önemlidir.