Giriş

Narsisizm bireyin kendi benliğine olan abartılı hayranlığıdır (Petric, D., 2019). Narsisizm kelimesinin etimolojik kökeni Yunan mitolojisindeki Narcisissus’un hikayesine dayanmaktadır. Narcisissus suda gördüğü kendi yansımasına âşık olur ve bu görüntü karşısında büyülenir. Yansımasına bakmaktan kendini alamayan Narcisissus başka hiçbir şey yapamaz ve bu şekilde ölür (Battal, F.B., 2016). Narsisizm kimi zaman sağlıklı bir boyutta olup kişinin kendisini geliştirmesine yardımcı olan bir özelliktir, sağlıklı narsisizmde egonun sınırları sağlamdır (Korkmaz, S., 2021). Ancak patolojik narsisizm ya da bir diğer deyişle narsistik kişilik bozukluğunda egonun sınırları kırılgandır. Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler insanlarda yoğun derecede hayranlık uyandırma isteği, kendi başarılarıyla aşırı övünme, empati kurmakta zorlanma, kibirli davranışlarda bulunma, kendilerini ayrıcalıklı hissetme gibi davranışlar sergilemektedirler (Korkmaz, S., 2021). Narsisizm bireylerin sosyal ve ilişkisel hayatlarında kaçınılmaz bir etkiye sahiptir (Erdoğan, B., & Şahin, M., 2020). Narsist bireyler çoğu zaman çevrelerine zarar vermekte aynı zamanda da kişiler arası iletişimde problem yaşamaktadırlar. Özellikle de yetişkin yaşamında önemli bir yeri olan romantik ilişkilerde narsisizm olumsuz bir etkiye sebep olmaktadır (Erdoğan, B., & Şahin, M., 2020).

Romantik İlişkilerde Narsisizm

Campbell ve Foster’a göre narsisist bireylerin içgüdüsel enerjileri çoğunlukla kendi benliklerine odaklıdır ve bu sebeple diğer insanlara yönlendirebilecekleri ilgi ve sevgi sınırlıdır (2002). Narsisist bireylerin romantik ilişkilerde temel gayesi partnerlerinin onlara iyi hissettirmesidir ve romantik ilişkilerini egolarını tatmin etmek için sürdürmektedirler (Erdoğan, B., & Şahin, M., 2020). Aynı zamanda narsisist bireyler için ilişkilerinde partnerleri onların cinsel, maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılamalıdır ve narsisist bireyler kişisel tatminleri için manipülatif davranışlara başvurmaktadırlar. Bu manipülatif davranışlar narsisist bireylerin yakın ilişki kurmalarını zorlaştırmaktadır (Korkmaz, S., 2021).

Narsisist bireylerin ilişkilerinin erken dönemlerinde kendilerini olduklarından farklı ve ideal bir partner gibi gösterdikleri ve partnerlerini kolaylıkla etkileyebildikleri bilinmektedir. Bunun yanında narsisist bireyler için etrafın onları nasıl algıladığı ve diğer insanlar tarafından beğenilme dereceleri oldukça önemli olduğu için narsisist bireylerin genellikle hoş görünümlü, iyi bir sosyal statüye sahip ve çekici bireyler olduğu bilinmektedir. Bu durum da narsisist bireylerin ilişkilerinin ilk fazlarında partner adaylarını kolayca etkileyebilmelerinde bir etkendir (Erdoğan, B., & Şahin, M., 2020). Ancak ilişkilerin ilerleyen dönemlerinde narsisist bireylerin bencil hareketleri ve hoşgörüden uzak tavırları ciddi problemler yaratmaktadır. Campbell ve Miller’a göre narsisist bireylerle romantik ilişki kurmak tıpkı çikolatalı kek yemek gibidir, başta cazip ancak sonrasında pişmanlık oluşturucu bir durumdur (2011).

Narsisist bireyler için kontrolün onların elinde olması oldukça önemlidir ve genellikle kontrol edebilecekleri partnerler seçmeye daha yatkındırlar. Buna bağlı olarak narsisist bireylerin kontrol edebilme ve yönetebilme arzusu ile partnerlerine yalan söyledikleri ve bu oranın zamanla arttığı bilinmektedir. Bunun sonucunda da narsisist bireylerin romantik ilişkilerinde sadakatsizlik ve aldatma eğilimlerinin diğer insanlara göre daha fazla olduğu söylenebilir (Korkmaz, S., 2021).

Narsisist bireyler romantik ilişkilerinde partnerlerinin özgürlüğünden rahatsız olmakta ve bunu engelleyici davranışlarda bulunmaktadırlar. Partnerlerinin onlardan bağımsız hareket etmesi narsisist bireyler için oldukça rahatsız edicidir ve partnerlerini kendilerinin bir parçası olarak görmekte ve onların hayatlarını kendi isteklerince yönetme ve kısıtlama eğilimindedirler. Bununla birlikte narsisist bireyler partnerlerinin özgürlüklerine tahammül edemezken kendi özgürlüklerinden ödün vermekten kaçınırlar (Korkmaz, S., 2021). Marju, Satu ve Kaarina yaptıkları araştırmalar sonucunda narsisist bireylerin partnerlerinin onları manipülatif, kısıtlayıcı, duygudan yoksun ve paranoid kişiler olarak tanımlamışlardır (2012).

Sonuç ve Tartışma

Sonuç olarak narsisizm bireylerin hayatını birçok açıdan etkilemektedir ve romantik ilişkiler de bu etki alanlarından biridir. Narsisist bireylerin romantik ilişkilerinde hem bireyin kendisi hem de partneri ilişki dinamiklerinden olumsuz etkilenmektedir. Korkmaz’a göre (2021) narsisist bireylerin romantik ilişkilerinde doyum oranı düşüktür.

Bununla birlikte, narsisist kişilik bozukluğuna sahip bireylerin sayısı 21. yüzyıl toplumunda bireyselleşmenin artışıyla doğru orantılı olarak arttığı gözlemlenmektedir (Battal, F.B., 2016).  Özellikle bireyselliğin, benmerkezciliğin ve rekabet duygusunun hızla arttığı iş dünyası narsisist bireylerin de artışına ön ayak olmaktadır. Buna bağlı olarak narsistik kişilik bozukluğunun günümüzde hızla artan ve pek çok insanı etkileyen bir rahatsızlık olduğunu söyleyebiliriz.

Narsisizmin romantik ilişkilerdeki yansımalarını uluslararası literatürde sıklıkla çalışılmış ve incelenmiş bir konudur ancak yerel literatürde bu konuya ait pek fazla çalışma bulunmamaktadır. Narsisizmin artışı ve dolaylı olarak romantik ilişkilerdeki narsisizmin de artışı günümüzde pek çok insanın hayatını zorlaştıran ve üzerine çalışılması gereken bir konudur. Yerel literatürde de bu konuda daha çok araştırma ve çalışma yapılmalı, bireyler bu konuda daha bilinçli bir hale getirilmelidir.

Toplumumuzun da gittikçe yozlaşması ve bencilleşmesi ilişkilerde narsisistik örüntüleri daha çok ortaya çıkarmış daha bencil ilişkiler geliştirmiştir. Narsisizmin övülmesi, bencil insan modelinin başarılı algılanması gibi durumlar ilişkileri başka yerlere çekmektedir. İlişkilerde ‘ben değerleri’ daha çok vurgulanmakta ortak yaşam ve paylaşımlar yerini hızla kaybetmektedir. Bunun sonucunda da ayrılmalar ve boşanmalar daha sık olmaya başlamıştır.

İlişkilerin kalitesi ve doyumunu arttırmanın en önemli yolları arasında empati ve paylaşım gelmektedir. İlişkiler çift halinde yaşanmalı ve ortak karar alınmalıdır. Her ilişkide olabileceği gibi romantik ilişkilerde zaman zaman yolunda gitmeyen zamanlar olabilir. Bu gibi durumlarda deneyimli bir çift terapistinden destek alınması birlikteliğe olumlu yansıyacaktır.

Kli. Psk. Emin BAYRAKTAR

Gülce KURT
Ağustos, 2022

Kaynakça

Battal, F. B. (2016). Narsisistik kişilik yapılanmasının aile ve çocuk bağlamında incelenmesi (Order No. 28679720). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2633980205). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/narsisistik-kişilik-yapılanmasının-aile-ve-çocuk/docview/2633980205/se-2

Campbell, W. K., & Foster, C. A. (2002). Narcissism and Commitment in Romantic Relationships: An Investment Model Analysis. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(4), 484–495.

Campbell, W. K. & Miller, J. S. (2011). The handbook of narcissism and narcissistic personality disorder: Theoretical approaches, empirical findings, and treatments. Retrieved from http://library.lol/main/6E3C1F33F3C77A260145C768855338C4

Erdoğan, B. & Sahin, M. (2020). Yetişkin Bireylerde Narsisizm, Yakın İlişkiler ve Cinsellik . OPUS International Journal of Society Researches , 16 (27) , 266-287 . DOI: 10.26466/opus.671715

Korkmaz, S., (2021). Özseverliğin Yanılsamalı Hali: Narsizm ve Romantik İlişkiler Çerçevesinde Bir Değerlendirme.

Marju, M., Satu, U., & Kaarina, M. (2012). An intimate relationship in the shadow of narcissism: What is it like to live with a narcissistic spouse? International Journal of Research Studies in psychology, 1, 37-50. Retrieved from http://www.sakkyndig.com /psykologi/artvit/marju2012.pdf

Petric, D. (2019). Healthy vs. narcissistic self-love. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/335892466_Healthy_vs _narcissistic_self-love